Diş Muayenesi ve tedavisi sırasında virüs bulaşma riskleri

Diş hekimlerinin karşı karşıya kaldığı riskler.

Diş hekimleri hastaları ile  oldukça yakın çalışırlar.  Bu Sebeple hem kan yolu ile bulaşan hastalıklara hem de solunum yolu ile bulaşan hastalıklara karşı diğer iş kollarına oranla daha fazla hastalık bulaşma riskli taşırlar.

Diş hekimleri hastanın ağız bölgesine yakın çalışırken  hasta ile aynı metre karedeki havayı solurlar bu durumda solunum yolu ile bulaşan hastalıklara yakalanma riskini arttırır.

Kan yolu ile bulaşan hastalıklar ise genellikle dişlerin yerinden sökülmesi esnasında veya cerrahi işlemler sırasında meydana gelir. Hastaya yapılan operasyon sırasında hastadan sıçrayan kanın yüze, göze, buruna veya açık olan bir yaraya sıçraması veya hekimin istem dışı olarak perkütan yaralanmaya maruz kalması  kan yolu ile bulaşan hastalıklara sebep olur.

 Tedavi sırasında hasta ile doktor arasındaki mesafenin yakınlığı ve hijyen prosedürlerine uyulmaması solunum yolu hastalıkların bulaşma ihtimalini arttır. Solunum yolu hastalıkları sadece nefesten geçmekle kalmaz  hastanın temas ettiği yerler, kullanılan objelerde  bulaşıcı solunum yolu hastalıklarının hastalıklı kişiden sağlıklı kişiye geçmesine sebep olabilir.

Muayene sırasında Solunum Yolu ve Kan Yolu ile bulaşacak hastalıkların önüne geçmek için hastaların dikkati yanında Hekimin yönlendirici etkin bir rolünde olduğu unutulmamalıdır.

Diş hekimlerinin işlem sırasında karşı karşıya kaldığı riskler:

Personel Enfeksiyonu Riski: Diş hekimleri ve sağlık personeli, hastalarla yakın temas halindedir. Eğer yeterli koruyucu önlemler alınmazsa, hastaların taşıdığı mikroorganizmalarla temas sonucu sağlık personeli enfekte olabilir.

Cerrahi Müdahalelerin Riski: Diş çekimi gibi cerrahi müdahaleler, enfeksiyon riskini artırabilir. Operasyon sırasında doku bütünlüğünün bozulması, mikroorganizmaların vücuda girmesine yol açabilir.

Kontaminasyon Riski: Diş hekimliği işlemleri sırasında kullanılan aletler, yüzeyler veya malzemeler, mikroorganizmaların bulaşma riskini taşır. Bu nedenle sterilizasyon ve hijyen önlemleri alınmazsa, hastalar ve sağlık personeli bu mikroorganizmalarla temas edebilir.

Hastalar Arası Enfeksiyon Riski: Klinik ortamında hastalar birbirine yakın olabilir. Eğer uygun hijyen ve koruma önlemleri alınmazsa, bir hastada bulunan enfeksiyon diğer hastalara da yayılabilir.

Enfekte Materyallerin Yönetimi: İnfekte olmuş materyallerin uygun şekilde yönetilmesi önemlidir. Bu materyallerin doğru şekilde atılması veya sterilizasyon işlemlerine tabi tutulması gereklidir, aksi halde çevreye ve insanlara zarar verebilirler.

Hijyen ve Sterilizasyon Eksikliği: Klinikte kullanılan aletlerin yeterince temizlenmemesi veya sterilizasyonun sağlanmaması, enfeksiyon riskini artırabilir. Bu aletler mikroorganizmaları taşıdığında, tedavi esnasında hastaya bulaşabilir.

Solunum Yollu Bulaşan Hastalıklar

 

Dış muayenesi sırasında çoğunlukla Grip, COVID-19, Tüberküloz (Verem), Solunum Sinsityal Virüsü, Streptokok Boğaz Enfeksiyonları ve Menenjiti gibi solunum yolu hatalıkları kişiden kişiye bulaşır.

Söz konusu solunum yolu hastalıklarının bulaşma riskini sıfırlayamasak da en aza indirmek için Diş hekimleri ve sağlık personeli muayene sırasında eldiven, maske ve gözlük gibi koruyucu ekipmanları kullanmalı ve bulaşıcı hastalıkların yaygın olduğu mevsimlerde muayene  havadar olmasına dikkat edilmelidir.

Ayrıca diş doktorları her yıl A, B ve C olmak üzere üç ana türde sınıflandırılan Enflüanza virüslerine karşı yıllık aşı yaptırmalı. Hatta söz konusu aşıyı klinik çalışanları ve aile bireylerinin de yaptırmasını teşvik etmelidir..

Kan Yolu ile Bulaşan hastalıklar

Kan yolu ile hastalıkları Tedavi sırasında göze, buruna veya ağza kan sıçraması veya perkütan yaralanması sonucu bulaşır.

Diş tedavisi sırasında İğne Batması, Delinmeler, Kesikler ve Sıyrıklar Perkütan yaralanmaları olarak isimlendirilir; Diş doktorları içinde en çok ortodontistlerin maruz kaldığı perkütan yaralanmaları kan yolu ile bulaşan hastalıklarda oldukça etkindir. Bu sebeple özellikle hepatit veya hiv virüsünü taşıyan hastalara karşı oldukça diş hekimleri oldukça dikkatli davranılmalıdır. Hepatik veya hiv vürüsü olan kişilerde kullanılan alet edevat özel sterilize edilmeden  asla başka hastalarda kullanılmamalıdır.

Vücuda kan sıçraması veya perkütan yaralanması sonucu bulaşma riski olabilecek hastalıklardan bazıları;

İmmün Yetmezlik Virüsü: Enfekte kişinin kanının göze buruna sıçraması veya perkütan yaralanması sonucu kullanılan alet veya elde bulunan kandan geçebilir. 

Hepatit B ve Hepatit C: aynı şekilde hastanın kanının bir şekilde vücut yüzerine veya açık bir alana teması sonucu bulaşabilir. 

Hepatit D: Bu hepatit türü, hepatit B virüsünün varlığı olmadan bulaşamaz. Hepatit B ile birlikte enfeksiyon yayılabilir.

 Tüberküloz: Özellikle ekstrapulmoner tüberküloz türleri, kan yoluyla bulaşabilir. 

Ebola Virüsü: Enfekte kişinin kanı veya diğer vücut sıvıları yoluyla bulaşabilir.

Alınacak önlemler

 Diş hekimleri ve personel, hastaların güvenliği için gerekli tüm hijyen protokollerine uymalı ve enfeksiyonlara karşı özel önlem almalıdır.

Unutmamalı ki doktorlar binlerce hasta ile temas ettiği için yüksek risk gurubunda olmakla birlikte hekimin dikkat etmemesi halinde hastalarında dental aletlerden kaynaklı olarak bulaşıcı hastalığı diğer hastalara tehdit etmektedir.

Hekimler   maske takma, eldiven kullanma, yüz koruyucu kullanma ve diğer hijyenik gereklilikleri yapmadan muayeneye başlamamalıdır.

Hasta veya doktorda bulaşıcı solunum yolu hastalıkları var ise elzem olmayan tedavileri ileri bir tarihe hastalık atlatıldıktan sonra yapılmalıdır.

Doktor muayene edeceği kişinin Hepatit B, C veya diğer bulaşıcı hastalıkları olup olmadığını öğrenmeli eğer hastalık söz konusu ise hekim ve diğer hastalara bulaşmaması için olağan üstü önlemlere başvurmalıdır.

Hekimlerde perkütan yaralanma oluşmuş ise Kan yolu ile bulaşan hastalıklara karşı mutlaka bir hekime görünmek sureti ile gerekli olabilecek tedbirleri almalıdır.