Amalgam dolgu zannedildiği gibi zararlı değildir

Elimizdeki bilim kanıtları amalgam dolgunun terk edilmesi için yetersiz.

Diş hekimliğinde sağlam ve dayanıklı olduğu ispatlanmış olan amalgam dolgular, gümüş, kalay, civa gibi metallerin karışımı ile meydana gelir. 19 uncu yüzyıldan beri bütün dünyada yaygın olarak kullanıla gelmiştir.

AMALGAM DOLGU HAKKINDA İDDİALAR

Tıp literatüründe amalgamdan ölen hiç kimse rapor edilmediği halde son yıllarda ortaya atılan bazı hipotezlere gore amalgam dolguların zehirli olduğu böbreklere, beyine, sinir sistemine zarar verebildiği, dikkat algı eksikliği gibi hatta multipıl skleroz başta olmak üzere nörodejeneratif hastalıklar gibi bazı rahatsızlıklara sebep olduğu ileri sürülmüştür. Amalgam dolguların sökülmesi gerektiği hatta sökülürken bile dikkat edilmesi gerektiği sökülürken bile insana toksik bir etkisi olabileceği ileri sürülmüştür. Amalgamdan ömür boyu civa yayıldığı ve bu civanın cocuklarda psikosoyal geriliğe sebep olduğu ileri sürülmüştür. Hatta amalgam dolgudaki civanın çocuklarda otizm sebebi olduğu ileri sürülmüştür. Ağzında amalgam dolgu taşıyan annelerin kana geçen civanın fetusa iletilerek bebeklerinde doğumsal hatalara sebep olabileceği söylenmiştir. Hatta bebeklerin düşük ağırlıklı (<2500 gr) doğacağı iddia edilmiştir. Amalgam dolgu taşıyan annelerde düşük meydana geleceği bile söylenmiştir. Amalgam dolgu taşıyan annelerin bebeklerini emzirirken anne sütü ile bebeklerine civa emzirdiği de iddia edilmiştir.

Amalgam dolgudan sonra ağızdaki bakterilerin antibiyotiklere dirençli hale geldikleri de iddia edilmiştir. Buna benzer sayısız itham yapılmıştır.

BU GÜNKÜ DURUM

Beyaz dolgu üreticisi firmalar bu iddiaların ortaya atılmasını finansal bakımdan desteklemiştir. Bir çok makalenin acknowledgement ve conflict of interest bölümlerinde beyaz dolgu üreten firma kartellerinin isimlerini okuyoruz. Demekki beyaz dolgu üreten firmalar satışlarını artırmak amacı ile amalgam dolguyu kötüleyen yayınların artması için ellerinden geleni yapmaktadır. 

Alman üniversiteleri başta olmak üzere akademik çevreler de bu finansal destekten pay kapmak için amalgam dolgunun aleyhine yayın yapma yarışına girmişlerdir. Sektörde dev dalgalanmalar meydana gelmiştir. Olayları doğru gözlem yapıp inceleme geleneği bulunmayan diş hekimleri ve diş hekimliği çevreleri bu dalgalanmalardan etkilenmiş ve amalgam dolguyu gerçekten zehirli zannetmeye başlamıştır.

Bizim ülkemizde durum farklı değildir. Halkımız diş hekimlerine koşarak hiç bir şikayetleri olmadığı halde amalgam dolgularını söktürüp yerine beyaz dolgu yaptırmıştır. Bu gün bile basın yayın organlarında ve internette amalgam dolguların zehirli olduklarını nakarat  eden çeşitli kaynaklar bulmak mümkündür.

AMALGAMIN ZARARSIZ OLDUĞUNU GÖSTEREN BİLİM YAYINLARI:

1663 kişiyi taranmış ve amalgam dolgunun nörotoksik belirti vermediği, hiç kimsede nörotoksisite göstermediği, sözü edilen nörotoksik belirtiler ve amalgam arasında hiç bir ilişki bulunmadığı görülmüştür. (Kingman A, 2005) (Ye X, 2008)

Ağzında amalgam dolgu bulunan 507 tane çocuk incelenmiş hafıza, dikkat, algılama hızı konusunda beyaz dolgu kullanan çocuklardan farklı olmadıkları görülmüştür. (DeRouen TA, 2006) (Bellinger DC, 2006) (Bellinger DC, 2007A) (Bellinger DC, 2007B) (Surkan PJ, 2009)

6-10 yaş grubunda 534 çocuk incelenmiş ve 5 yıl boyunca takip edilmiştir, amalgam dolguların çocukların böbrekleri üzerinde hiçbir olumsuz etki göstermediği tespit edilmiştir (Bellinger DC, 2006)

Üstelik, tam tersine olarak amalgam dolgular daha uzun ömürlü olduğu halde beyaz dolguların erken bozulduğu ve dişin dolgusunun tekrarlanmaya mecburiyet doğduğunu tespit etmişlerdir. (DeRouen TA, 2006)

8-12 yaş grubundan 507 çocuğun kanlarındaki civa seviyesi 7 yıl boyunca izlenmiş hiç bir çocuğun kanına civa karışmadığı görülmüştür. (Lauterbach M, 2008) Böbrekler üzerine zararlı bir etki (nefrotoksisite)ye rastlanmamıştır (Ye X, 2008)

6-10 yaş grubunda amalgam dolgusu bulunan çocuklar incelenmiş, amalgamdan çocuğun ağzına civa yayıldığı ve psikososyal bakımdan çocukları geri bıraktığı hipotezinin yanlış olduğu anlaşılmıştır (Bellinger DC, 2008)

20000 insan üzerinde inceleme yapılmış, geriye dönük olarak ağzında amalgam taşıyanlarda hiçbir kronik yorgunluk Alzheimer veya Parkinson ilişkisi bulunamamıştır (Bates MN, 2004)

Otizmli çocuklar incelenmiş kanlarında amalgam dolgudan gelen herhangi bir civa fazlasına rastlanmamıştır. (Hertz-Picciotto I, 2010)

 Ağzında amalgam dolguları bulunan 72 tane hamile kadının kanında ve amniyotik sıvılarında civa konsantrasyonlarına bakılmıştır. Anne kanında ve bebek amniyotik sıvısında yüksek civa tespit edilmemiştir. Amalgam dolgulu annelerin bebekleri doğumsal anomali göstermemiştir. (Luglie PF, 2005) (Palkovicova L, 2008)

Bebekleri düşük ağırlıklı (<2500 gr) doğan 1175 anne ile normal ağırlıklı doğum yapan 4468 kadının ağızlarındaki amalgam dolguların sayısı karşılaştırılmıştır. Amalgam dolgu sayısı ile düşük ağırlıklı doğum arasında hiçbir ilişki kurulamamıştır. (Hujoel PP, 2005) amalgam dolgunun hamile annelerde bebeğin düşmesine de sebep olmayacağı gösterilmiştir (Lindbohm ML, 2005)

 Ağzında ortalama 7 amalgam dolgu taşıyan loğusa 23 kadının sütleri incelenmiş, anne sütündeki civa konsantrasyonunun normal sınırlarda olduğu ve toksik bir özellik taşımadığı anlaşılmıştır. (Costa SL, 2005)

 Ağızlarında bulunan amalgam dolgunun kendisini hasta ettiğini söyleyen 76 hastanın amalgam dolguları dökülmüştür. Hiç bir hatsalığında ve hiç bir şikayetinde düzelme olmamıştır (Nerdrum P, 2004)

Amalgam dolgu yapılmadan önce ve sonra ağızdan alınan bakteri florası örnekleri karşılaştırılmış. 6 ay aralıklarla 7 yıl boyunca takip edilmiştir. Amalgam dolgudan sonra antibiyotiğe dirençli bakteriler gelişmemiştir. (Roberts MC, 2008)

Elimizdeki bilim kanıtları amalgam dolgunun terk edilmesi için yetersizdir. (Ucar Y, 2011)

SONUÇ:

Amalgam dolgunun bir çok bakımdan toksik olduğunu iddia eden yayınlar, söylentiler, internet vdieoları, tv programları, aslında dolgu maddesi üreten firmaların pirim gayretleri gibi görünmektedir. Amalgam dolguların zararlı olduğunu anlatan senaryolar ve ortaya atılan  iddialar bilim çevreleri tarafından yeteri kadar destek görmemiştir.

Bu gün elimizdeki deliller amalgam dolgunun terk edilmesini gerektirecek kadar kesin ve sağlam değildir.

Amalgam dolgunun yapısındaki gümüşün kükürt bağlayıcı özelliği bulunması sebebi ile muhtemelen ağız kokusunu engelleyebilir.

Amalgam dolgular beyaz dolgulara kıyasla çok uzun ömürlüdür. Sızdırmaz. Büzülmez. Fakat estetik değildir. Rengi kozmetik ihtiyaçları karşılamaz.

Amalgam dolgular mikrop öldürücüdür. En azından mikrop üremesini engelleyen bir yapısı vardır. Birey dişlerini fırçalamasa bile amalgam dolgunun üzerinde mikroplar çoğalamaz.

Bütün bu özellikleri sebebi ile amalgam dolguların ağız içerisinde kullnılmaları mümkündür.

Kaynaklar:

Kingman A, Albers JW, Arezzo JC, Garabrant DH, Michalek JE. Amalgam exposure and neurological function. Neurotoxicology. 2005 Mar;26(2):241-55. doi: 10.1016/j.neuro.2004.09.008. PMID: 15713345.

DeRouen TA, Martin MD, Leroux BG, Townes BD, Woods JS, Leitão J, Castro-Caldas A, Luis H, Bernardo M, Rosenbaum G, Martins IP. Neurobehavioral effects of dental amalgam in children: a randomized clinical trial. JAMA. 2006 Apr 19;295(15):1784-92. doi: 10.1001/jama.295.15.1784. PMID: 16622140.

Bellinger DC, Trachtenberg F, Barregard L, Tavares M, Cernichiari E, Daniel D, McKinlay S. Neuropsychological and renal effects of dental amalgam in children: a randomized clinical trial. JAMA. 2006 Apr 19;295(15):1775-83. doi: 10.1001/jama.295.15.1775. PMID: 16622139.

Bellinger DC, Daniel D, Trachtenberg F, Tavares M, McKinlay S. Dental amalgam restorations and children's neuropsychological function: the New England Children's Amalgam Trial. Environ Health Perspect. 2007A Mar;115(3):440-6. doi: 10.1289/ehp.9497. Epub 2006 Oct 30. PMID: 17431496; PMCID: PMC1849920.

Bellinger DC, Trachtenberg F, Daniel D, Zhang A, Tavares MA, McKinlay S. A dose-effect analysis of children's exposure to dental amalgam and neuropsychological function: the New England Children's Amalgam Trial. J Am Dent Assoc. 2007B Sep;138(9):1210-6. doi: 10.14219/jada.archive.2007.0345. PMID: 17785386.

            Lauterbach M, Martins IP, Castro-Caldas A, Bernardo M, Luis H, Amaral H, Leitão J, Martin MD, Townes B, Rosenbaum G, Woods JS, Derouen T. Neurological outcomes in children with and without amalgam-related mercury exposure: seven years of longitudinal observations in a randomized trial. J Am Dent Assoc. 2008 Feb;139(2):138-45. doi: 10.14219/jada.archive.2008.0128. Erratum in: J Am Dent Assoc. 2008 Apr;139(4):404. PMID: 18245680.

Bellinger DC, Trachtenberg F, Zhang A, Tavares M, Daniel D, McKinlay S. Dental amalgam and psychosocial status: the New England Children's Amalgam Trial. J Dent Res. 2008 May;87(5):470-4. doi: 10.1177/154405910808700504. PMID: 18434579; PMCID: PMC2741096.

Bates MN, Fawcett J, Garrett N, Cutress T, Kjellstrom T. Health effects of dental amalgam exposure: a retrospective cohort study. Int J Epidemiol. 2004 Aug;33(4):894-902. doi: 10.1093/ije/dyh164. Epub 2004 May 20. PMID: 15155698.

Ye X, Qian H, Xu P, Zhu L, Longnecker MP, Fu H. Nephrotoxicity, neurotoxicity, and mercury exposure among children with and without dental amalgam fillings. Int J Hyg Environ Health. 2009 Jul;212(4):378-86. doi: 10.1016/j.ijheh.2008.09.004. Epub 2008 Nov 7. PMID: 18996050; PMCID: PMC3653184.

Hertz-Picciotto I, Green PG, Delwiche L, Hansen R, Walker C, Pessah IN. Blood mercury concentrations in CHARGE Study children with and without autism. Environ Health Perspect. 2010 Jan;118(1):161-6. doi: 10.1289/ehp.0900736. PMID: 20056569; PMCID: PMC2831962.

Surkan PJ, Wypij D, Trachtenberg F, Daniel DB, Barregard L, McKinlay S, Bellinger DC. Neuropsychological function in school-age children with low mercury exposures. Environ Res. 2009 Aug;109(6):728-33. doi: 10.1016/j.envres.2009.04.006. Epub 2009 May 22. PMID: 19464677; PMCID: PMC2727749.

Luglie PF, Campus G, Chessa G, Spano G, Capobianco G, Fadda GM, Dessole S. Effect of amalgam fillings on the mercury concentration in human amniotic fluid. Arch Gynecol Obstet. 2005 Feb;271(2):138-42. doi: 10.1007/s00404-003-0578-6. Epub 2003 Dec 20. PMID: 14689312.

Palkovicova L, Ursinyova M, Masanova V, Yu Z, Hertz-Picciotto I. Maternal amalgam dental fillings as the source of mercury exposure in developing fetus and newborn. J Expo Sci Environ Epidemiol. 2008 May;18(3):326-31. doi: 10.1038/sj.jes.7500606. Epub 2007 Sep 12. PMID: 17851449.

Hujoel PP, Lydon-Rochelle M, Bollen AM, Woods JS, Geurtsen W, del Aguila MA. Mercury exposure from dental filling placement during pregnancy and low birth weight risk. Am J Epidemiol. 2005 Apr 15;161(8):734-40. doi: 10.1093/aje/kwi100. PMID: 15800265.

Lindbohm ML, Ylöstalo P, Sallmén M, Henriks-Eckerman ML, Nurminen T, Forss H, Taskinen H. Occupational exposure in dentistry and miscarriage. Occup Environ Med. 2007 Feb;64(2):127-33. doi: 10.1136/oem.2005.026039. Epub 2006 Oct 19. PMID: 17053021; PMCID: PMC2078431.

Costa SL, Malm O, Dórea JG. Breast-milk mercury concentrations and amalgam surface in mothers from Brasília, Brazil. Biol Trace Elem Res. 2005 Aug;106(2):145-51. doi: 10.1385/BTER:106:2:145. PMID: 16116246.

Nerdrum P, Malt UF, Høglend P, Oppedal B, Gundersen R, Holte M, Löne J. A 7-year prospective quasi-experimental study of the effects of removing dental amalgam in 76 self-referred patients compared with 146 controls. J Psychosom Res. 2004 Jul;57(1):103-11. doi: 10.1016/S0022-3999(03)00542-7. PMID: 15256302.

Roberts MC, Leroux BG, Sampson J, Luis HS, Bernardo M, Leitão J. Dental amalgam and antibiotic- and/or mercury-resistant bacteria. J Dent Res. 2008 May;87(5):475-9. doi: 10.1177/154405910808700502. PMID: 18434580.

 Ucar Y, Brantley WA Biocompatibility of Dental Amalgams. International Journal of Dentistry, 2011, doi:10.1155/2011/981595