Yaşlılıkta Görülen Uyku-Uyanıklık Bozuklukları

Yaşlı yetişkinlerin yarısı uykuları ile ilgili kronik zorluklardan şikayet ederler.

Uzman Dr. Halil İbrahim Süslü - Psikiyatr

1 Ekim Dünya Yaşlılar Günü münasebeti ile bu yazı düzenlenmiştir.

Yaşlı yetişkinlerin yarısı uykuları ile ilgili kronik zorluklardan şikayet ederler. Bunlar uykuya dalma, gece boyunca uyanma, sabah erken saatlerinde uyanma ve gündüz veya akşam saatlerinde uyku ataklarına maruz kalma gibi bir çok öznel uyku ile ilgili şikayetlerdir. 

 Yaşlılarda görülen uyku bozuklukları mevcut bir tıbbi ya da psikiyatrik hastalık ya da bu hastalıklarda kullanılan ilaçların yol açtığı uyku bozuklukları, sirkadiyen ritm bozuklukları ya da belirgin özel uyku-uyanıklık bozukluklarını içerir.

Yaşlılarda, uyku bozukluğu oluşturan tıbbi hastalıkların bazıları şunlardır:

Kronik ağrı ve artrit, nefes darlığı (kronik obstrüktif akciğer hastalığı ve konjestif kalp yetersizliğine bağlı olarak), noktüri (benign prostat hipertrofisine bağlı olarak), nörolojik defisitler (rezidüel inme defisitler ve parkinson hastalığına bağlı olarak).

Psikiyatrik hastalıklar ise duygu-durum bozuklukları ve anksiyeteyi içerir.

Uykusuzluk oluşturan ilaçlara gelince bunlar; beta blokerler, bronkodilatatörler, kortikosteroid, dekonjestanlar ve diüretiklerin yanı sıra diğer kardiyovasküler, nörolojik, psikiyatrik ve gastrointestinal ilaçları sayabiliriz.

Sirkadiyen ritm uyku - uyanıklık bozuklukları; insanlar da uyku-uyanıklık döngüsü, sirkadiyen ritm  olarak  adlandırılan yaklaşık 24 saatlik bir süre boyunca çalışan endojen bir saat tarafından kontrol edilir. Bu ritm, büyük bir dış zaman işareti olarak hizmet eden  ışık-karanlık döngüsü gibi harici zaman işaretleri ile senkronize edilir. Endojen saat ve çevresel zaman işaretleri arasında desenkronizasyon meydana gelirse "sirkadiyen ritm uyku-uyanıklık bozuklukları" (CRSD'ler) gelişebilir.

Bu kapsamda bilinen uyku-uyanıklık bozukluklarından bazıları şunlardır:

İlerlemiş uyku faz sendromu, obstrüktif uyku apne-hipoapne sendromu, uykuda periyodik uzuv hareketleri/huzursuz bacak sendromu, hızlı göz hareketleri uykusu davranış bozukluğu.

Ana başlıkları ile izah etmeye çalıştığımız bu bozuklukların, ilgili uzmanlarınca değerlendirilerek, gereken tedavilerinin yapılması uygun olacaktır.

Yeri gelmişken sizlere uyku hijyeni kuralları ile ilgili birkaç noktayı hatırlatmak istiyorum:

1- Yatakta fazla vakit geçirmeyin.

2-Tutarlı bir uyku-uyanıklık süresi sağlayın.

3-Uyuyamazsanız yataktan çıkın.

4-Şekerlemeler sabah geç saatlerde ya da öğleden sonra erken saatlerde 30 dakika ile sınırlayın.

5-Düzenli egzersiz yapın.

6-Hergün dışarı da vakit geçirin.

7-Yatmadan önce hafif atıştırmalık(süt,ekmek) yiyin.

8-Öğlen yemeğinden sonra kafein, tütün ,alkolden kaçının .

9-Akşamları sıvıları kısıtlayın.

Başka  yazılar da buluşmak dileğiyle...