"Devlet bütçelerinde kesinti deyince akla diş sağlığı geliyor"

ERO Genel Sekreteri Prof. Dr. Taner Yücel:

ÖZEL RÖPORTAJ

İstanbul (Dentalhaber) Dünya Dişhekimleri Birliği (FDI) Avrupa Bölgesel Organizasyonu'nun (ERO) 2023 yılı Bahar Dönemi Genel Kurulu geçtiğimiz ay İstanbul’da yapıldı. Toplantılar dizisinde dünyada diş hekimlerinin sorunları birkaç gün boyunca masaya yatırıldı. ERO Genel Sekreteri ve Türk Dişhekimleri Birliği Akademi Başkanı Prof. Dr. Taner Yücel ile hem ERO toplantısını hem de diş hekimlerinin sorunlarını konuştuk.

-ERO neden bu kadar önemli?

-ERO, FDI’ın en güçlü ve organize olduğu bölgesel organizasyonudur. FDI; Dünya Dişhekimleri Federasyonu 1 milyonu aşan dişhekiminin üyesi olduğu 190 ülkenin meslek birliklerinden oluşmakta ve dünyada 5 kıtada ki 5 bölgesel organizasyonu kapsamakatadır. ERO bölgesel organizasyonu, Avrupa Birliği ülkelerini kapsadığı gibi AB üyesi olmayan ülkelerin de ortaklaşa çalıştıkları mesleki bir organizasyon olması bakımından önemli ve 36 üye ülkesi üyesi bulunmaktadır.

ERO’nun asıl önemi, diş hekimliği mesleğinin temel prensiplerini serbest meslek ilkeleri doğrultusunda yapılandıran ülkelerden oluşan bir bölge olmasıdır. Diş hekimliği;  bilginin sürekli olarak yenilendiği, hastalarla güven temelli ilişki kurulduğu ve hastasına tamamen bağımsız ve etik değerler üzerinden endikasyon koyularak ağız ve diş sağlığını hastalıklarının tedavisininyapıldığı bir meslek grubudur. Bu temel prensiplerin  esas alınarak dişhekimliği hizmetlerinin yürütüldüğü en başta gelen bölgelerden bir tanesinin Avrupa olması nedeniyle ERO güçlü bir uluslararası meslek kuruluşudur.

-ERO için hazırladığınız raporda ülkeler, bütçelerinde kısıtlama yapacağı zaman kesintiler öncelikle ağız ve diş sağlığı hizmetlerinden başlıyor diyorsunuz. Sağlık bütçesinde kesinti deyince akla neden ağız-diş sağlığı bütçesi geliyor?

-Şimdi bu şuradan kaynaklanıyor.  Gerek politikacılar ve gerekse toplumun büyük bir bölümünde diş hekimliği genel sağlık içerisinde çoğunlukla vücudun birlikte düşünülmeyen bir bölgesi olarak algılanıp, ele alınıyor. Bundaki temel neden tıp fakülteleriyle diş hekimliği fakültelerinin kuruluş aşamasında otonom iki ayrı fakülte olarak kurulmuş olmasıdır, diye düşünüyorum. O nedenle diş hekimliği dendiği zaman  sadece diş temelinde düşünülmekte ve vücudun bağımsız bir bölgesi olarak algılanma eğilimi ağırlık kazanmaktadır. Ve bu nedenle de ağız sağlığı dişin tedavisinin yapılması ile sınırlı bir alan olarak kabul edilmektedir. Ülkemizde, Avrupa’da ve dünyadaki birçok ülkede hele özellikle az gelirli, orta gelirli ülkelerde hükümetlerin aklına bütçeden bir kesinti yapmak istedikleri zaman sağlık bütçesi  geliyor. Sağlık bütçesinden de kesinti yapmak gerekirse, ağız ve diş sağlığı bütçesi öncelikli düşünülüyor.

-Bu ne gibi sonuçlara yol açıyor?

-Hepimizin bildiği gibi,TDB 2013 yılında ülkemizde yapılan Dünya Dişhekimliği Kongresi’nde İstanbul Deklarasyonu nun yayınlanmasına öncülük etmiştir.  Ve 2013 yılında ki FDI deklarasyonun; ağız- diş sağlığının genel sağlığı birebir etkilediğinin altı kalın olarak çizilmiş oldu. Ve bu aslında bütün dünya diş hekimliğinde çok önemli bir motto oluşturdu. Ve  Dünya Sağlık Örgütü’nün ,diş çürüğü ve dişeti hastalıklarının genel sağlığı çok yakından ilgilendiren hastalıklar bütünlüğü içerisinde kabul edilmesinin başlangıcı oldu.

Birleşmiş Milletler ve Dünya Sağlık Örgütü’nde ki bu yaklaşım; diş çürüğü ve dişeti hastalıklarının, bulaşıcı olmayan hastalıklar dediğimiz diyabet hastalığı, üst solunum hastalıkları, kanser hastalığı gibi hastalıklarla beraber önlenebilir ve mücadele edilebilir sınıfına soktu. İşte bu nedenle diş hekimliği ile genel sağlık birlikteliği düşünülmeye başlandı. Ve özellikle birinci basamak sağlık hizmetinde diş hekimliği hizmetlerinin de olması ve ülkelerin sağlık sisteminde yer alması için gayret sarf edilmeye başlandı.

-Birinci basamak sağlık hizmetinde ağız-diş sağlığının yer alması ne anlama geliyor?

-Hastaneye gitmeden, topluma koruyucu ağız-diş sağlığın hizmetlerinin verilmesi, yani hastalık oluşmadan, büyümeden koruyucu tedavilerle toplumun ağız-diş hastalıklarından korunması anlamına geliyor. Bu politikaların başlamasına neden olan 2013 İstanbul Deklarasyonu ve daha sonra Dünya Dişhekimleri Birliği’nin 2020 vizyonu ve daha sonra 2030 vizyonları, sağlıktan bir kesinti yapılacaksa bunun öncelikle ağız diş sağlığının bütçesinden kesinti yapılmasının önlenmesi için bir politika geliştirilmesine imkan sağladı.

-Peki yapabildik mi bunu?

-Bunu raporlarımda da ifade etmeye çalıştım. Buradaki ERO Genel Kurulu’nda ortaya çıkan sonuç şu: Meslek birlikleri, yani diş hekimleri birlikleri ile hükümetler arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesi ve koordinasyonun artırılması gerekiyor. Bunun için sadece iyi niyet değil belli kuralların belli yapılandırmaların oluşturulması lazım. Bu yapılmalı ki işbirliği ile sorunların sürekli çözülmesi noktasında zaman içerisinde yol alınabilsin. Yoksa sadece hükümetlerin, seçilmişlerin görüşleri doğrultusunda bir politika yürürse bu daima eksik bir politika olarak karşımıza çıkmaya devam edecek. Uzmanı olan meslek örgütleriyle karar verici olan sağlık bakanlıkları ve ilgili kuruluşlar arasında muhakkak işbirliği mekanizmaları ve yapıları oluşturulmalı .

- Somut olarak Sağlık Bakanlığı ve Türk Dişhekimleri Birliği’nin birlikte olacağı bir kurul var mı?

- Sağlık Bakanlığı bünyesinde bir Ağız Diş Sağlığı Genel Müdürlüğü olmasının bu fonksiyonu sağlayabileceğini düşünüyoruz. Daire Başkanlığı ile meslek örgütü arasında sürekliliği sağlayacak bir yapılandırma da olmalıdır. Demek istediğim çalışma gruplarının sürekli çalışabileceği kurumsal bir çatı altında toplanılmasıdır. Bu çalışma  mekanizması oluşturulduğu zaman Bakanlık ve meslek örgütü, dişhekimliği sorunlarının çözümünde çok daha verimli olabilecektir.

-Türk Dişhekimleri Birliği Akademi’nin de başındasınız…

-Sürekli eğitim konusu, ERO bölgesindeki AB ülkelerinde meslek birliklerinin liderliğinde gelişen bir organizasyon çatısı altında yürütülmektedir ve AB ülkeleri içersinde sürekli eğitimin zorunlu olması konusunda genel bir eğilim mevcuttur.

 Türk Dişhekimleri Birliği zorunlu olmasa da 1998’de Sürekli Eğitim Yüksek Kurulu’nu oluşturarak mezuniyet sonrası sürekli eğitimin ülkemizde kredilendirmesini ve  kurallar bütünlüğünde yürütülmesini hedeflemiştir.  Ne yazık ki TDB nin bu gayretleri Sağlık Bakanlığı nezdinde kabul görmemiştir.Sürekli Eğitimin yapılandırılmasına yardımcı olması gayesi ileTDB, 2015 yılında da Türk Dişhekimleri Birliği Akademi yi kurmuştur.  TDB Akademi sürekli gelişim ve hayat boyu öğrenmeyi ön planda tutan bir model oluşturmak gayretindedir.  Dişhekiminin uygulama yetkinliğini ,güncel ve güvenilir bilimsel bilgiyi ön planda tutmasını, güncel mesleki eğitim tekniklerini kullanma yetkinliğini geliştirmesini, toplumun yüksek standartta sağlık hizmeti alma hakkına saygıyı temel alan sürekli eğitim modeli oluşturmak ve bu çerçevede sürekli eğitim programlarının oluşturulması çalışmalarını yürütmektedir.

Prof. Dr. Taner Yücel Kimdir?

Marmara Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesinden 1975 yılında mezun oldu. 1980 yılında İstanbul Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Diş Hastalıkları ve Tedavisi Anabilim Dalında "Dr. Med.Dent" unvanına hak kazanan Dr. Yücel; 1984 yılında Doçent ve 1989 yılında Profesör unvanlarını aldı. 2014-2017 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Senatörlüğüne seçilen Prof. Dr. Taner Yücel, 2004-2017 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Restoratif Diş Tedavisi AnabilimDalı Başkanlığı görevini de yürütmüştür. Restoratif Dişhekimliği Derneği kurucu üyeliğiyapan ve Derneğin Başkanlığına seçilen Prof. Dr. Taner Yücel , 2 dönem (1998-2002) İstanbul Dişhekimleri Odası Başkanlığı ve 3 dönem (2010-2016) Türk Dişhekimleri Birliği Genel Başkanı görevlerinde bulundu. TDB Dış İlişkiler Komisyon üyesi olarak FDI Bilim Komitesine seçilen Dr. Yücel; 2022 yılında Dünya Dişhekimliği Federasyonu Avrupa Bölgesel Organizasyonu (FDI/ERO) Genel Sekreterlik görevine yeniden seçilmiştir.  2017 yılında İ.Ü. Dişhekimliği Fakültesi Öğretim Üyeliğinden emekliye ayrılan;  Prof. Dr. Taner Yücel, TDB Akademi Başkanı olarak görev yapmaktadır.