Dental enfeksiyonlarda uygunsuz antibiyotik kullanımı bakteri direncini arttırır

Kitap dental enfeksiyonlar ve tedavisine ışık tutuyor.

İstanbul (Dentalhaber) Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD Öğretim üyesi Prof. Dr. Mustafa Altındiş, çeşitli hastalıklarda olduğu gibi dental enfeksiyonlarda da uygunsuz antibiyotik kullanımının dirençli bakteri artışına yol açtığına dikkat çekti. Nobel Akademik Yayıncılık tarafından yayınlanan “Diş Hekimliğinde Enfeksiyonlar ve Akılcı Antibiyotik Kullanımı” isimli kitaba editörlük yapan Prof. Dr. Altındiş, DENTAL HABER’in sorularını yanıtladı:

-Antibiyotikler ülkemizde en çok tüketilen ilaç grupları arasında ve diş hekimliği uygulamalarında da en fazla reçete edilen ilaçlar olarak dikkati çekiyor. Dental enfeksiyonlarda antibiyotik kullanımını nasıl değerlendirirsiniz?

- Dental enfeksiyonların bazıları için rutin antibiyotik kullanımının yarar sağlamadığını gösteren çalışmalara rağmen klinik tedavide önceliğin antibiyotiklere verilmesi, tüketimi artırmaktadır. Lokalize enfeksiyonların bazılarının diş çekimi, kök kanal tedavisi ve drenajla başarılı şekilde tedavi edilebileceği bilinmektedir. Enfeksiyonun sistemik yayılma olasılığını düşündüren klinik belirtilerin olması durumunda ya da yaygın ve iyileşmeyen enfeksiyonlarda klinik tedaviye destek olarak antibiyotiklerin kullanılması önerilebilir. Aşırı antibiyotik kullanımının ekonomik olumsuzluğu yanı sıra hızla artan bakteriyel direnç gelişimine katkısı da yadsınamaz. Gereksiz antibiyotik kullanımı, endikasyona uygun antibiyotiğin seçilmemesi, yanlış doz ve sürelerde uygulanması da bakteriyel direnci artıran etmenlerdir.

-Diğer alanlarda olduğu gibi diş hekimliğinde de gereksiz antibiyotik kullanımına çok dikkat edilmeli mi?

-Diş hekimliğinde akılcı ve bilinçli antibiyotik kullanımına özen gösterilmesi ve bu amaçla yapılan uğraşlar, direnç artışını önlemede çok değerli olacaktır. Aslında uygun antibiyotiğin seçiminde ilk adım enfeksiyon yerindeki etken mikroorganizmanın saptanmasıdır ancak mikrobiyolojik tanı diş hekimliğinde çok yaygın kullanılamamaktadır. Ağız boşluğu florası normalde patojen olmayan pek çok mikroorganizma içerir. Odontojenik enfeksiyonlar ise genellikle polimikrobiyal olup çoğunlukla gram-pozitif aerop, fakültatif ve zorunlu anaeropların bir arada olduğu enfeksiyonlardır. Tipik özellikleri ile bu enfeksiyonların tanısında hasta öyküsü ve klinik muayeneden çok yararlanılır. Diş hekimliği uygulamalarında antibiyotik seçimi çoğunlukla ampiriktir, muhtemel enfeksiyon etkeni mikroorganizma bilgilerine dayanır.

-Etkili ve gerçekçi tedavi için ne tavsiye edersiniz?

-Etkili ve gerçekçi tedavi için mikroorganizmanın duyarlı olduğu en spesifik ve dar spektrumlu antibiyotik seçilmelidir. Dar spektrumlu antibiyotikler mikrobiyotamızda da daha az değişikliğe neden olurlar. Hızlı/etkin mikrobiyolojik tanı yöntemlerin kullanımı klinikte yanlış antibiyotik uygulamasının önlenmesine büyük katkılar sağlayacaktır. Kesinlikle geliştirilmelidir.

-Tedavide başarıyı etkileyen başkaca faktörler nelerdir?

Burada en önemli faktör kullanılacak antibiyotiğin seçimi ve uygulamasıdır. Bazen antibiyotik yerine gargaranın da lokal antimikrobiyal etki açısından yeterli olabileceği bildirilmektedir. Sonuçta diş hekimlerinin antibiyotik kullanımına bilinçli ve duyarlı yaklaşmalarının hem klinik hem de finansal açıdan önemli olduğu gerçeği unutulmamalıdır.

-Ve kitabınızı tüm bu gerçeklere vurgu yapmak için kaleme aldınız…

Evet, bu kitap, diş hekimliğinde önemli enfeksiyonlar ve bunlarda akılcı antibiyotik kullanımına katkı sağlamak amacıyla tasarlanmış, konunun uzmanı hocaların gerek sözlü ve gerekse yazılı değerli katkıları ile elle tutulur hale gelmiştir. İçerik itibari ile; oral kavite mikrobiyotası, muhtemel patojen mikroorganizmaların hatırlatılması ile başlayıp çürük oluşumu ve görseller ile zenginleştirilmiş dental enfeksiyon çeşitleriyle devam etmiş, ardından etkin akılcı antibiyotik kullanımı ve diş hekimliği pratiğinde etkin sterilizasyon/dezenfeksiyon yöntemleri sunulmuş, dental hijyen ve gargaralar ile ilaç etkileşimleri ve ilaç yan etki yönetimi ile tamamlanmıştır. Kitap bu hali ile dental uygulama içindeki tüm intern, asistan hekimler, kamu ve özelde çalışan tüm diş hekimlerinin başucu eseri olacak niteliktedir. Kitapta COVID 19 ve diğer klinik içi çapraz enfeksiyonlardan korunma uygulamalarına da temas edilmiştir. Böylece her türlü dental enfeksiyon için tedaviye rehberlik edecek bir başucu kitabı olmuştur.  

Bu arada kitap, 6-8 EKİM 2023’de Sakarya’da yapılan “3. Dental-Oral enfeksiyonlar ve 2.Ağız Mikrobiyotası” kongresinde(doinf3.sakarya.edu.tr, @doinf2023congress) katılımcılara ücretsiz dağıtılmıştır.  Kitabın şekillenmesinde katkıları olan herkese teşekkür eder, toplum sağlığı ve refahına yararlı olmasını temenni ederim.

Kitap nasıl temin edilebilir?

Kitaptan temin etmek isteyenler Nobel Akademik Yayıncılık(Ankara) yada editör ile irtibata geçebilirler(Toplu öğrenci alımlarında editör indirimi uygulanmaktadır).

Prof Dr Mustafa Altındiş kimdir?

Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun olarak mecburi hizmet sonrası 1991-1995 yılları arasında Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji AD’nda doktora eğitimini tamamladı. 1999 yılında Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji AD’na kurucu öğretim üyesi olarak atandı. Aynı dönemde Sağlık Yüksek Okulu müdürlüğü yaptı. 2002 yılında tıbbi viroloji bilim doktoru, 2005 yılında Klinik Mikrobiyoloji doçenti oldu. Erasmus kapsamında Macaristan’da ve Avusturya’da misafir öğretim üyesi olarak bulundu. Haziran’2008-mart’2009 tarihlerinde İngiltere’de önce York Üniversitesi, Health Management School’da Laboratuvar kalite sistemleri, akreditasyon ve hasta güvenliği araştırması için, ardında da Leeds Üniversitesi NHS Teaching Hospital molekuler virology lab da salgın analizi çalışmalarında bulunmuştur. Altındiş, 2013 yılında Sakarya Unv Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD başkanlığına atanmış, halen bu görev yanı sıra tıbbi viroloji BD başkanlığı da yürütmektedir. Altındiş, farklı idari görevler yanısıra, 2017-2018 yıllarında Sakarya Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi kurucu dekanlığını yapmıştır.